Những món ngon ngày tết Tây Bắc mang đậm hương vị ẩm thực truyền thống

Những món ngon ngày tết Tây Bắc như bánh chưng, xôi ngũ sắc, thịt trâu gác bếp,… không chỉ là món ăn đặc sản hương vị thơm ngon, mà còn mang nhiều ý nghĩa về mặt văn hóa, bản sắc dân tộc. 

1. Xôi ngũ sắc

Xôi ngũ sắc là một trong những món ngon ngày Tết Tây Bắc phổ biến nhất, món ăn này là đặc sản của người dân tộc Thái, Tày, Mường,… được chế biến khá cầu kỳ. Đúng như tên gọi, xôi có 5 màu sắc rực rỡ và bắt mắt. Người dân Tây Bắc sử dụng các nguyên liệu tự nhiên để làm nên món xôi có màu sắc đẹp và hương vị thơm ngon. 

Du lịch Tây Bắc mùa xuân, du khách được thưởng thức món xôi ngũ sắc tuyệt ngon. Ảnh: @wonimlannhi.

Trong mâm cơm ngày Tết và mâm cúng dâng lên ông bà tổ tiên, người dân Tây Bắc luôn làm xôi ngũ sắc với sự công phu để tạo nên đĩa xôi đẹp mắt, thơm ngon. Những màu sắc chính của món xôi này thường là trắng, vàng, xanh, đỏ, cam, màu đen,… Xôi khi bày ra sẽ được trang trí như một bông hoa 5 cánh, rất đẹp và nổi bật.

Người Tây Bắc thừng chọn loại nếp nương ngon, kết hợp với cây lá nếp, nghệ, cây gùn, quả gấc,… để tạo màu sắc tự nhiên cho xôi. Món xôi ngũ sắc này thường ăn cùng muối mè hoặc muối đậu phộng, xôi ngon phải có độ mềm dẻo tự nhiên, không quá khô, không quá nhão và ăn không bị ngấy. 

2. Bánh chưng đen

Một trong những món ngon ngày Tết Tây Bắc rất phổ biến, đó là món bánh chưng đen. Món ăn truyền thống của người Tày này thường chỉ được làm trong dịp Tết, dâng cúng lên ông bà tổ tiên. Món bánh chưng với gam màu đen nổi bật này là sự hòa hợp giữa đất trời, núi rừng và lòng người. 

Để làm nên món chưng đen thơm ngon đúng chuẩn, người Tày lựa chọn nguyên liệu vô cùng kỹ càng. Theo đó, bánh sẽ được gói từ loại nếp nướng ngâm lá cây núc nác, thêm thịt lợn rừng và nhân đậu xanh. Lá gói bánh là lá dong rừng, buộc thêm sợi lạt bên ngoài. Bánh chưng đen thường gói thành hình trụ hoặc hình gấp tùy vùng.

Tùy nơi mà bánh chưng đen gói hình trụ hoặc hình gấp. Ảnh: @dugiahomestay.

Thoạt nhìn có vẻ đơn giản và mộc mạc nhưng bánh chưng đen là tinh hoa ẩm thực của Tây Bắc. Đặc biệt, gói được bánh chưng đen còn là “tiêu chuẩn” để đánh giá sự khéo léo, đảm đang của người phụ nữ. Ngày nay, bánh chưng đen không chỉ là đặc sản của riêng người Tày, mà đây còn là món bánh của người Thái, Mường ở Tây Bắc. 

3. Bánh sừng trâu

Nhắc đến các món ngon ngày Tết Tây Bắc thì không thể bỏ qua món bánh sừng trâu – loại bánh độc đáo của dân tộc Cơ Tu và nhiều dân tộc thiểu số khác của Tây Bắc. Món bánh này còn có tên gọi khác là bánh cuốc, cách làm tương tự như bánh tẻ. Tuy nhiên điểm khác nhau là bánh không có nhân đậu xanh.

Bánh sừng trâu hay còn gọi là bánh cuốc, bánh cóoc mò. Ảnh: @haudo.1982.

Ngày nay, bánh sừng trâu được linh hoạt điều chỉnh tùy vùng và tùy nhu cầu ẩm thực của người làm bánh. Người dân Tây Bắc có thể làm bánh nhân ngọt, nhân mặn sao cho phù hợp nhưng vẫn đảm bảo được tinh thần của món bánh sừng trâu truyền thống. Bánh được làm từ nếp thơm và gói bằng lá dong hoặc lá chuối. 

Bánh sừng trâu khi ăn có thể kèm với đường hoặc mật ong để tăng hương vị cho bánh. Ngoài dịp Tết, bà con vùng Tây Bắc còn làm bánh vào các dịp khác như cưới hỏi, thôi nôi, đầy tháng, các dịp lễ quan trọng. Món ăn tuy giản dị nhưng mang đậm đà hương vị ẩm thực vùng cao. 

4. Thịt trâu gác bếp

Thịt trâu gác bếp không chỉ là món ngon ngày Tết Tây Bắc mà còn là món đặc sản Tây Bắc hấp dẫn khách du lịch. Món này vốn là đặc sản của người Thái đen tại các tỉnh miền núi phía Bắc của nước ta. Ngoài dân tộc Thái, nhiều dân tộc thiểu số khác cũng có món ăn này, thường ăn vào các dịp lễ Tết quan trọng trong năm.

Người dân miền núi thường giết thịt trâu để ăn mừng năm mới hoặc các lễ hội quan trọng. Bên cạnh các phần thịt tươi chế biến thành nhiều món khác nhau, người dân Tây Bắc còn sử dụng thịt thăn và đùi để chế biến thành thịt trâu gác bếp. Thịt sẽ tẩm ướp thêm mắc khén, hạt dổi, ớt,…. sau đó đem phới rồi mới gác bếp. 

Chính quá trình gác bếp giúp cho thịt trâu ngon hơn. Ảnh: @hiendong06111986.

Trong quá trình gác bếp, sức nóng của khói và lửa sẽ làm cho thịt trâu chín và khô dần. Thịt khi chín sẽ có mùi thơm hấp dẫn, khi ăn có vị ngọt bùi, dai dai rất đặc trưng. Ngày nay, thịt trâu gác bếp không chỉ được làm theo phương pháp truyền thống mà còn được sản xuất đại trà để phục vụ nhu cầu của du khách khi cần mua quà sau chuyến du lịch Tây Bắc. 

5. Rượu ngô

Một trong những món ngon ngày Tết Tây Bắc không thể thiếu, đó là rượu ngô. Hầu hết các dân tộc thiểu số ở miền núi đều có món rượu ngô mang tinh túy ẩm thực núi rừng. Làm từ nguyên liệu thiên nhiên đơn giản nhưng rượu ngô có hương vị thơm ngon đặc trưng mà không phải loại rượu nào cũng có. 

Rượu ngô là loại rượu đặc sản của bà con các tỉnh Tây Bắc. Ảnh: @uyen.kim.

Từ lâu, rượu ngô đã là thức uống đặc sản của người Mông, Dao,… các tỉnh miền núi phía Bắc. Rượu được chế biến hoàn toàn theo phương pháp truyền thống, làm từ ngô vàng kết hợp men lá rừng. Từ đó cho ra đời loại rượu đậm đà, nồng độ cồn dao động từ 20 – 40% tùy loại. Vào các dịp Lễ, Tết, người dân Tây Bắc thường uống rượu ngô, ngoài ra tại các hàng quán cũng có phục vụ món rượu đặc sản này.

Những vùng sản xuất rượu ngô nổi tiếng nhất có thể kể đến Hà Giang, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên. Đây là những nơi có rượu ngô ngon, hương vị dễ uống và tốt cho sức khỏe. Rượu ngô thường được thưởng thức cùng thắng cố, trâu gác bếp, lợn rừng nướng,… tạo nên sự hòa quyện tuyệt vời về ẩm thực của vùng cao Tây Bắc. 

Những món ngon ngày Tết Tây Bắc đều là các món ăn đặc sản vùng cao, mang đậm đà hương vị ẩm thực truyền thống, đồng thời chứa đựng nhiều giá trị văn hóa tinh thần của người dân miền núi. Có dịp đến Tây Bắc vào năm mới, du khách nhớ thưởng thức các món ăn ngon này để có cho mình nhiều trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ.

(Nguồn: luhanhvietnam.com.vn)

Link gốc: https://luhanhvietnam.com.vn/du-lich/kham-pha-nhung-mon-ngon-ngay-tet-tay-bac.html