Người tiêu dùng lạc lối trong 'ma trận' gạo thơm

Hương Lài, Nàng Hoa, ST là những loại gạo thơm được đông đảo người tiêu dùng yêu thích, tuy nhiên điều gây băn khoăn là dù cùng một loại gạo nhưng giá, hương vị, độ dẻo, độ ngọt lại khác nhau tùy điểm bán.

Khác nhau không hẳn do phối trộn

Chị Nguyễn Ngọc Anh (quận Bình Thạnh, TPHCM) cho hay, cả nhà chị đều thích gạo ST25 bởi cơm dẻo, thơm và khi để nguội, cơm vẫn giữ được độ dẻo, ngọt, không bị khô. Chị chỉ mua gạo này ở một cửa hàng gần nhà. Dù vậy, không phải lúc nào cơm cũng đúng vị như chị mong muốn. Chị kể: “Tuần trước, tôi mua 10kg gạo ST25 ở cửa hàng quen nhưng khi nấu lên thì độ ngọt, dẻo không như mọi lần và chỉ thiếu nước một chút là cơm bị khô”.

Giá gạo thơm cũng chênh lệch khá lớn giữa các điểm bán. Chị Hà Thị Duyên (TP Thủ Đức, TPHCM) cho biết, chị yêu thích gạo Nàng Hoa bởi cơm có vị ngọt thanh, dẻo, mềm, không bị quá khô hoặc quá dẻo và khi để nguội khoảng 5-6 giờ, vẫn giữ được mùi thơm. Nhưng mỗi cửa hàng lại niêm yết mức giá khác nhau, nơi 19.000 đồng/kg, nơi thì 23.000 đồng/kg.

Phần lớn các cửa hàng, đại lý ở TPHCM bán gạo dưới dạng xá (bán theo ký, không có bao bì) nên người mua khó biết chính xác nguồn gốc, chủng loại - Ảnh: Mai Ca (chụp tại một cửa hàng gạo ở TP Thủ Đức).

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trên thị trường TPHCM, có hàng chục loại gạo thơm, như Thơm Gò Công, Thơm Mỹ, Thơm Thái, Thơm Nhật, Thơm Lài, Bụi Thơm, Tám Xoan, Nàng Thơm, Thơm Chợ Đào, Hương Lài, Jasmine, Lài Sữa, ST21, ST24, ST25… Cơm nấu từ mỗi loại có vị ngọt, độ dẻo, mùi thơm khác nhau. Thậm chí, cùng loại gạo, mùi vị cơm cũng khác nhau nếu mua khác thời điểm, khác cửa hàng. Chẳng hạn cùng loại gạo ST25 nhưng nơi thì bán giá 29.000 đồng/kg, nơi bán 33.000 đồng/kg, nơi khác lại 45.000 đồng/kg.

Ông Nguyễn Tuấn Vũ - chủ vựa gạo Bình Triệu, TP Thủ Đức - giải thích, gạo thơm ở chợ, đại lý thường có giá thấp hơn 10% so với gạo thơm cùng loại trong siêu thị bởi gạo trong siêu thị do các doanh nghiệp có thương hiệu cung cấp, có nguồn gốc rõ ràng. Để giữ uy tín thương hiệu, các doanh nghiệp không trộn gạo khác vào. Hiện ông đang bán gạo ST25 với giá 33.000 đồng/kg nhưng một số vựa gần đó lại bán giá 30.000, 32.000 đồng/kg. Độ dẻo, thơm của gạo giá rẻ có thể sẽ bị giảm. Giá bán cao hay thấp phụ thuộc tỉ lệ phối trộn với các loại gạo khác.

Ông Lư Nguyễn Xuân Vũ - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Xuân Nguyên (trực tiếp sản xuất, phân phối gạo thơm) - lý giải, cùng loại gạo thơm nhưng cho mùi vị, độ dẻo, ngọt khác nhau có thể do thổ nhưỡng, khí hậu, cách bảo quản, thu hoạch. Chẳng hạn, cơm nấu từ gạo ST25 được trồng ở tỉnh Sóc Trăng dẻo, ngọt hơn cơm nấu từ gạo ST25 được trồng ở TPHCM do thổ nhưỡng khác nhau. Giá gạo khác nhau là do giá thành khác nhau, lệ thuộc vào chi phí sản xuất, vận chuyển.

Còn theo ông Phạm Thái Bình - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An - quy trình canh tác cũng ảnh hưởng đến chất lượng gạo. Chẳng hạn, cùng mua giống lúa ST25 từ tác giả (kỹ sư nông nghiệp Hồ Quang Cua) ở tỉnh Sóc Trăng nhưng chất lượng gạo của các nơi trồng khác nhau có thể không giống nhau nếu dùng phân, thuốc khác nhau. Ông nói: “Chúng tôi trồng lúa ST25 theo tiêu chuẩn hữu cơ do Hiệp hội Nông nghiệp hữu cơ thế giới cấp chứng nhận, bán gạo với giá 50.000 đồng/kg. Chất lượng gạo 50.000 đồng/kg chắc chắn khác với gạo 30.000 đồng/kg”.

Gạo đặc sản bị làm giả để kiếm lời

Theo đại diện một số doanh nghiệp sản xuất gạo, có tình trạng một số cửa hàng “treo đầu dê bán thịt chó”, tức là mua loại gạo thơm này rồi gắn mác gạo thơm kia khi bán ra. Một số điểm kinh doanh còn nhập gạo rẻ từ nhiều nguồn khác nhau, sau đó đóng bao bì và dán tem nhãn giống như hàng thật. Chẳng hạn, lượng gạo ST25 có hạn nhưng đâu đâu cũng rao bán loại gạo này. Người tiêu dùng có thể mua phải hàng giả với giá cao nhưng chất lượng thấp.

Từ đầu năm 2024 tới nay, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện nhiều vụ kinh doanh gạo giả thương hiệu. Tháng 4/2024, kiểm tra đột xuất ở các quận Hoàng Mai, Hai Bà Trưng, huyện Hoài Đức, Cục Quản lý thị trường TP Hà Nội phát hiện 6 cơ sở kinh doanh gạo giả mạo thương hiệu gạo ST25 Ông Cua. Tháng 6/2024, Cục Quản lý thị trường tỉnh Bắc Ninh phát hiện một cơ sở bán “gạo Ông Cua” giả mạo qua sàn Shopee với giá rẻ hơn nhiều so với giá sản phẩm cùng loại được giới thiệu trên trang web chính thức của Doanh nghiệp tư nhân Hồ Quang Trí (kinh doanh gạo Ông Cua chính gốc).

Tháng 11/2023, khi gạo Séng Cù (đặc sản của vùng Tây Bắc) được người tiêu dùng săn tìm, lực lượng liên ngành thị trấn Mường Khương, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai đã phát hiện một cơ sở xay xát gạo dùng nước lá dứa nhuộm xanh gạo thường cho giống màu gạo Séng Cù để bán.

Ông Phạm Thái Bình cho rằng, trước “ma trận” các loại gạo, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh gạo phải tự bảo vệ mình bằng cách chỉ phân phối gạo cho các điểm bán chính thức; người tiêu dùng nên tìm hiểu và chọn mua gạo ở đại lý, điểm bán uy tín. Bên cạnh đó, rất cần sự ra tay quyết liệt, bền bỉ của các cơ quan quản lý thị trường để ngăn chặn, hạn chế tình trạng giả, nhái thương hiệu gạo.

Giá nhiều loại gạo tăng

Trong 2 tuần qua, giá gạo các loại ở TPHCM đã tăng phổ biến 1.000 đồng/kg so với cuối tháng 10/2024, riêng giá nhóm gạo ST tăng 3.000 đồng/kg. Hiện gạo Thơm Lài có giá 18.400 đồng/kg, Thơm Mỹ 17.800 đồng/kg, Thơm Gò Công 20.000 đồng/kg, Tám Xoan 22.000 đồng/kg, ST25 33.000 đồng/kg, Nàng Hoa 21.500 đồng/kg…

Ông Nguyễn Tuấn Vũ cho biết, giá gạo tăng là do ảnh hưởng của đợt bão, lũ tháng 9/2024. Riêng gạo ST25 tăng giá là do nông dân vùng đồng bằng sông Cửu Long giảm trồng giống lúa này, chuyển sang trồng các giống lúa khác dễ trồng hơn, khiến nguồn cung giảm. Ông dự báo, giá gạo thơm nói chung, giá nhóm gạo ST nói riêng có thể còn tăng nữa do người tiêu dùng mua làm quà tặng nhiều vào dịp tết dương lịch và âm lịch.

(Nguồn: phunuonline.com.vn)

Link gốc: https://www.phunuonline.com.vn/nguoi-tieu-dung-lac-loi-trong-ma-tran-gao-thom-a1535479.html