Mùa thu hoạch cỏ lác ở Càng Long

Những ngày này, về xã Càng Long, tỉnh Vĩnh Long (trước đây là xã Đức Mỹ, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh), dễ bắt gặp khung cảnh người dân tất bật thu hoạch cỏ lác giữa cánh đồng trải dài bất tận, phủ một màu xanh mướt như nhung.

Cỏ được cắt, giũ sạch, phân loại, rồi đem phơi dưới nắng vàng, tạo nên bức tranh đồng quê yên bình mà trù phú.

“Xứ sở” của cỏ lác

Tại xã Càng Long những cánh đồng cỏ lác xanh rì trải rộng hàng ngàn héc-ta đong đưa theo gió như một tấm thảm khổng lồ. Cây lác được trồng trên vùng đất mặn dư phèn, chịu ngập úng vào mùa lũ và xâm nhập mặn vào mùa khô, điều kiện lý tưởng để phát triển giống lác thân mập, cao tới 2m, thuộc họ cói.

Xuất hiện tại Càng Long từ hơn 20 năm trước, cỏ lác ban đầu được sử dụng đơn giản để bó lúa, buộc rau, cột cá thịt. Về sau, khi nghề thủ công mỹ nghệ phát triển, cây lác trở thành nguyên liệu quý để làm chiếu, đệm, giỏ xách, vách ngăn… cung ứng cho thị trường trong nước lẫn xuất khẩu.

Nhiều người dân sống nhờ vào nghề thu hoạch cỏ lác. Ảnh: Nguyễn Khánh Vũ Khoa.

Gia đình ông Lưu Văn Lập (60 tuổi, ngụ xã Càng Long) là một trong những hộ gắn bó lâu đời với cây lác ở vùng đất này. Khởi đầu với 5.000m² đất trồng, sau hơn 30 năm miệt mài gắn bó, diện tích canh tác của gia đình ông đã mở rộng lên gần 17.000m². Chính cây lác đã giúp ông Lập có đủ điều kiện mở rộng sản xuất, xây dựng lại ngôi nhà khang trang và lo cho các con học hành đầy đủ.

Cũng tại địa phương, chị Phạm Thị Thúy Loan (35 tuổi, ngụ xã Càng Long) đang canh tác 3.000m² cỏ lác. Ngoài thời gian thu hoạch, chị còn tranh thủ đi làm thuê cho các hộ trồng lác khác trong vùng, kiếm thêm thu nhập. Nhờ đó, kinh tế gia đình luôn ổn định, “có đồng ra đồng vô” để trang trải sinh hoạt hằng ngày.

Nhiều nông dân tại xã Càng Long cho biết, trong quá trình canh tác, không ít hộ từng nhiều lần chuyển đổi sang các loại cây trồng khác khi giá nông sản biến động hoặc thời tiết bất lợi. Tuy nhiên, với cây lác, phần lớn bà con vẫn quyết giữ nghề, dù đôi lúc thị trường không mấy thuận lợi. Bởi hơn ai hết, họ hiểu rằng cây lác không chỉ cho thu nhập ổn định mà còn bền bỉ với đất đai nơi đây.

Nghề “dãi nắng dầm sương”

Công việc trồng và thu hoạch cỏ lác đòi hỏi nhiều sức lao động. Từ cải tạo đất, cấy lác, bón phân đến thu hoạch đều làm thủ công. Mỗi năm, người dân có thể thu hoạch 2-3 vụ, trong đó vụ đông xuân thường cho năng suất cao nhất. Trung bình, sau 10 tháng trồng là bắt đầu thu hoạch, sau đó cứ mỗi 5 tháng là cho thu hoạch tiếp nếu được chăm sóc tốt. Khác với lúa, cây lác chỉ trồng một lần nhưng có thể thu hoạch nhiều năm. Mỗi công đất trồng lác cho sản lượng từ 500kg đến 1 tấn lác khô tùy loại. Vụ mùa năm nay được giá, nhiều hộ dân thu lãi hàng chục triệu đồng.

Không chỉ đem lại thu nhập ổn định cho người trồng, nghề cắt, giũ, chẻ và phơi lác còn tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động nông thôn. Nhiều hộ gia đình sống chủ yếu nhờ vào các công đoạn thủ công quanh cây lác. Mỗi người được trả từ hơn 100.000 đồng/ngày (tùy theo sức làm). Lao động nữ thường đảm nhiệm các khâu nhẹ hơn như chẻ, bó, se lõi…, còn việc cắt và vác nặng do nam giới phụ trách. “Làm lác cực lắm, phải dầm sương dãi nắng, nhưng đổi lại có tiền thường xuyên, nuôi con ăn học cũng nhờ cây lác này mà ra”, bà Lê Thị Oanh (50 tuổi) chia sẻ trong lúc đang chẻ lác phơi.

Các chủ ruộng thường hỗ trợ nhau bằng hình thức “dần công”, còn nếu thuê ngoài thì tiền công cũng được trả sòng phẳng mỗi ngày. Những tháng nắng thì lác nhanh khô, dễ phơi. Nhưng vào mùa mưa, người làm phải phơi nhiều lần, tốn công gấp bội.

Cỏ lác từ Càng Long không chỉ phục vụ các làng nghề chiếu ở phía Bắc hay làng chiếu Định Yên (Đồng Tháp), mà còn tiếp sức cho các làng nghề xuất khẩu. Riêng xã Nhị Long còn có làng nghề Đức Mỹ (tỉnh Vĩnh Long) hiện là thành viên của Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, nổi tiếng với sản phẩm chiếu, thảm lác xuất khẩu.

Giữa bối cảnh nhiều ngành nghề nông thôn mai một dần, việc trồng và chế biến cỏ lác không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mà còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa, phát triển sinh kế bền vững cho người dân. Và hơn thế, những cánh đồng cỏ lác xanh rì giờ đây đã trở thành điểm đến thu hút du khách, nghệ sĩ, nhiếp ảnh gia khắp nơi về tham quan, ghi lại vẻ đẹp độc đáo của miền Tây, nơi thiên nhiên và con người cùng tạo nên những mùa no ấm.

Trong một chuyến đi về miền Tây gần đây, nhiếp ảnh gia Nguyễn Khánh Vũ Khoa (ngụ TP Hồ Chí Minh) dừng chân ở xã Càng Long, anh rất ấn tượng với không khí làm việc của người dân, cũng như cảnh tượng cánh đồng cỏ lác đến độ thu hoạch đang phủ màu xanh bát ngát.

“Mỗi mùa cỏ lác trổ bông là một mùa hy vọng. Là mùa của bàn tay lấm lem bùn đất nhưng vẫn nuôi dưỡng biết bao ước mơ. Là vẻ đẹp của miền Tây không chỉ từ thiên nhiên, mà còn từ con người sống chan hòa, chân chất nơi đây”, anh Vũ Khoa chia sẻ.

(Nguồn: baocantho.com.vn)

Link gốc: https://baocantho.com.vn/mua-thu-hoach-co-lac-o-cang-long-a191023.html