Thứ tư, 29/03/2023, 11:00
Chạy xe ôm công nghệ không còn là 'giấc mơ màu hồng' của sinh viên nghèo
Giá xăng tăng cao, ít khách, chiết khấu lớn... là những yếu tố bất lợi khiến một số sinh viên không còn mặn mà với công việc chạy xe ôm công nghệ nữa.
Thu nhập ngày càng bấp bênh
Cách đây 3 - 4 năm, chạy xe ôm công nghệ là công việc hái ra tiền của nhiều người. Đã có rất nhiều sinh viên, thậm chí là những cử nhân đua nhau đăng ký trở thành tài xế của các hãng xe công nghệ.
Theo một nghiên cứu giữa Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Trung tâm Tư vấn Sức khỏe và Phát triển Cộng đồng công bố vào cuối năm 2021, nước ta có khoảng 200.000 lái xe công nghệ (ô tô, mô tô) của Grab. Trong đó, 26% lái xe công nghệ của Grab có trình độ từ cao đẳng trở lên.
Từng là công việc đem lại thu nhập ổn định, nhưng giờ đây, nhiều tài xế xe công nghệ lại đang phản ánh việc ngày càng nhận được ít khách hơn. Có thời điểm, tài xế phải đứng đợi hơn một tiếng mới "nổ" được một chuyến, thu nhập chỉ bằng một nửa so với trước đây.
Tài xế lái xe ôm công nghệ trên địa bàn TP Hà Nội vẫn đang chật vật với nghề vì thu nhập giảm.
Hoàng Minh Trí (sinh viên trường Đại học Thủy Lợi) đã từng hy vọng công việc lái xe công nghệ sẽ cho mình mức thu nhập cao để chi trả tiền sinh hoạt và hỗ trợ đóng học phí giúp gia đình. Tuy nhiên, sau một tuần làm tài xế cho be, giấc mộng ấy đã dần tan biến. Minh Trí cho biết: "Vì chiết khấu của be cao nên có những hôm mình chạy 10 – 12 chuyến trong vòng 4 tiếng, nhưng chỉ được 150 nghìn đồng, trừ tiền xăng xe thì chỉ còn 120 nghìn đồng".
Đồng cảm với Minh Trí, anh Trần Văn Trịnh (42 tuổi, Hà Nội), làm tài xế công nghệ 5 năm đã bắt đầu ngán ngẩm với nghề vì quá ít khách, kiếm không đủ tiền nuôi gia đình.
Anh Trịnh cho biết, trước đây chỉ cần làm việc 8 - 10 tiếng, trung bình một ngày anh đã kiếm được 600 nghìn đồng – 700 nghìn đồng. Song hiện giờ, dù chạy chăm chỉ hơn 12 tiếng/ngày, nhưng anh Trịnh chỉ kiếm được 400 nghìn đồng, nếu trừ tiền xăng xe đi lại thì còn tầm 350 nghìn đồng.
Theo tìm hiểu, thu nhập của các tài xế công nghệ chủ yếu đến từ hai nguồn chính là lợi nhuận cuốc xe (sau khi trừ phụ phí của hãng) và tiền thưởng hoạt động. Trong đó, doanh thu cuốc xe sau khi nhận từ khách hàng sẽ phải trừ chiết khấu sử dụng ứng dụng, phí nền tảng, phí dịch vụ, thuế giá trị gia tăng (VAT) trước khi về đến tay tài xế. Do đó, mức chiết khấu của các hãng xe công nghệ ngày một tăng là một trong những nguyên nhân khiến thu nhập của các tài xế công nghệ giảm dần.
Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam đang là cuộc đua "tam mã" của Grab, Goject và be. Theo chia sẻ của nhiều tài xế chạy xe công nghệ, mức chiết khấu cố định hiện tại của tài xế GoRide là 30%, GrabBike là 31% còn beBike không niêm yết cụ thể khoản thu này, nhưng dao động trên dưới 39%. Trong khi đó, cách đây 1 năm, mức chiết khấu cố định của GrabBike và GoRide mới chỉ dừng lại ở 20%, beBike tầm khoảng 25%.
Tiền thưởng cũng là khoản thu nhập quan trọng của các tài xế công nghệ bên cạnh khoản tiền từ các cuốc xe. Tuy nhiên, việc chạy đủ chuyến trong bối cảnh ít khách hiện nay không phải là điều dễ dàng đối với nhiều tài xế.
Chạy xe công nghệ cũng lắm gian truân
Mặc dù việc giảm thu nhập đang là tình hình chung, nhưng tài xế chạy full - time và lâu năm của một số ứng dụng xe công nghệ vẫn được hưởng những hỗ trợ từ việc chạy điểm thưởng. Tuy nhiên điều này lại không được áp dụng với những tài xế mới và những tài xế chạy part-time. Đặc biệt là đối với những sinh viên đang làm thêm bằng nghề lái xe ôm công nghệ, chỉ có thể chạy vào những buổi trống lịch học thì khó có thể đáp ứng yêu cầu chạy đủ 10 tiếng/ngày của một số hãng đề ra.
Ngoài việc không được chạy điểm thưởng để được hưởng mức tiền thưởng cuối ngày, thì những tài xế chạy part- time cũng bị bắn khách ít hơn. Do đó, thu nhập của sinh viên làm thêm từ nghề này đang giảm sút mạnh. Có những sinh viên phải làm thêm tới hai công việc vì thu nhập từ nghề lái xe ôm đã không còn ổn định như trước.
Nhiều tài xế chạy xe ôm công nghệ hiện nay có trình độ từ cao đẳng trở lên.
Đỗ Đức Anh, sinh viên Đại học Văn hóa Hà Nội cho biết: "Với một sinh viên phải tự trang trải phí sinh hoạt như em thì lái xe ôm công nghệ giờ đã không còn đủ nữa rồi, hiện tại em còn phải làm thêm một nghề khác nữa mới có thể cân bằng được mọi chi phí."
Đứng đợi khách ở cổng bệnh viện Bạch Mai, Hoàng Vĩnh Hưng, sinh viên Đại học Giao thông Vận tải mới chạy xe ôm công nghệ được một tuần tranh thủ chia sẻ câu chuyện của mình: "Bạn bè em đa số đều đang làm thêm những công việc khác chứ không chạy xe ôm công nghệ. Nghề này cũng vất vả lắm".
Thu nhập giảm, chiết khấu cao chỉ là một phần, với sinh viên, đặc biệt là những sinh viên mới lên đại học, nghề lái xe ôm công nghệ còn là một nghề khá nguy hiểm và dễ gặp rủi ro. Do đặc thù công việc, nhóm lái xe, giao hàng công nghệ phải đối mặt với áp lực cường độ làm việc cao, tai nạn lao động, nguy cơ bị lạm dụng/quấy rối, cướp giật… Hầu hết, họ đều bị kiểm soát về thu nhập, lịch trình làm việc.
"Khách nhiều người kì lắm, đi lung tung, say rượu, boom tiền, giao hàng gọi điện không nghe máy,... Cuốc xe có 20 - 30 nghìn đồng nên bọn anh cũng không khiếu nại làm gì, bỏ qua luôn. Khiếu nại mà gọi lên tổng đài chờ hãng giải quyết cho mình thì có mà đến khuya." Anh Trần Văn Thịnh chạy xe công nghệ cho hãng Grab 5 năm chia sẻ.
Hơn nữa hầu hết hiện nay những sinh viên đang làm thêm sẽ chỉ có giao kết hợp đồng công việc/hợp đồng đối tác mà không có hợp đồng lao động. Khi không có hợp đồng lao động, đồng nghĩa với việc họ không được bảo đảm các quyền lợi về lao động, an sinh xã hội khi gặp rủi ro.
(Nguồn: suckhoedoisong.vn).
