Lao động rời TP.HCM ngày càng nhiều, đâu là nguyên nhân?

Những năm gần đây, tình trạng người lao động rời TP.HCM để quay về quê ngày càng trở nên rõ rệt. Không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp, hiện tượng này còn đặt ra bài toán dài hạn cho thành phố trong việc duy trì sức hút lao động và đảm bảo nguồn nhân lực ổn định.

TP.HCM hiện đối mặt tình trạng thiếu hụt lao động sau khi công nhân rời thành phố.

Vì sao lao động rời đi ngày một nhiều?

Ông Phạm Văn Tuyên, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM, cho biết tình trạng dịch chuyển lao động từ thành phố về các tỉnh, thành khác vẫn tiếp diễn. Sau đại dịch Covid-19, từng có một làn sóng lao động lớn rời khỏi Bình Dương, TP.HCM để trở lại quê nhà.

Thực tế này đã khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong tuyển dụng và tổ chức sản xuất. “Nguồn nhân lực vốn đã thiếu hụt, nay lại càng thêm áp lực, nhất là ở những ngành cần số lượng công nhân lớn như may mặc, da giày, chế biến gỗ…”, một cán bộ nhân sự tại Khu công nghiệp Tân Bình chia sẻ.

Ông Nguyễn Văn Khuôn, Phó Chủ tịch UBND phường Tam Bình, cũng xác nhận tình trạng lao động nhập cư rời đi ngày càng rõ rệt. Theo thống kê, tại Khu chế xuất Linh Trung 2, khoảng 40% công nhân đã rời đi sau đại dịch, trong khi ở Khu công nghiệp Bình Chiểu và một số khu vực khác, tỷ lệ này thậm chí lên tới 60%.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp, mà còn tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế – xã hội tại các địa bàn phụ cận, khiến hoạt động kinh doanh dịch vụ và thu nhập người dân giảm sút.

Một trong những nguyên nhân chính được chỉ ra là sự suy giảm đơn hàng. Nhiều công ty không có hợp đồng mới, buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm quy mô hoạt động. Ở Khu công nghiệp Bình Chiểu hay Sóng Thần, nhiều doanh nghiệp di dời sang các địa phương khác có chi phí thấp hơn. Song song đó, một số tỉnh thành mới nổi lại xuất hiện thêm nhiều cơ hội việc làm, thu hút chính những lao động từng gắn bó với TP.HCM.

Ông Phạm Văn Tuyên cho rằng xét về mặt tích cực, xu hướng này phản ánh sự phát triển cân bằng hơn giữa các vùng miền. Khi quê hương của người lao động có thêm nhà máy, xí nghiệp, họ có cơ hội quay về để vừa có việc làm vừa gần gũi gia đình. “Đây là tín hiệu tốt cho sự phát triển chung của đất nước. Nhưng đối với TP.HCM, trước mắt là một bài toán nan giải vì nguy cơ thiếu hụt lao động cục bộ”, ông nói.

Đáng chú ý, tình trạng này còn gắn liền với chi phí sinh hoạt ở đô thị lớn. Nhiều công nhân chia sẻ, thu nhập ở TP.HCM có cao hơn một chút so với quê nhà nhưng tiền thuê trọ, chi phí sinh hoạt, học hành cho con khiến số tiền tiết kiệm cuối tháng gần như không đáng kể.

Chị Nguyễn Thị Hạnh, công nhân may từng làm việc nhiều năm tại một khu chế xuất, nay đã trở về Mỹ Tho (Đồng Tháp), cho biết: “Lương ở quê ít hơn 1-2 triệu nhưng chi phí sinh hoạt rẻ, gần gia đình, đỡ tiền trông con, nên cuối cùng vẫn thoải mái hơn”.

Những nỗ lực giữ chân lao động

Việc lao động rời đi để lại khoảng trống lớn cho các khu công nghiệp, khu chế xuất. Một số doanh nghiệp phải tuyển gấp công nhân thời vụ hoặc chấp nhận tăng ca liên tục, gây áp lực cho lực lượng lao động còn lại.

Từ góc nhìn của chính quyền, sự sụt giảm nguồn nhân lực khiến TP.HCM phải tính toán lại chiến lược phát triển. Ông Phạm Văn Tuyên cho biết thành phố cần định hướng tiếp nhận dự án đầu tư một cách chọn lọc, ưu tiên những ngành nghề có hàm lượng khoa học – công nghệ cao, giảm dần những ngành thâm dụng lao động. “Chỉ khi nâng cao năng suất, doanh nghiệp mới không quá phụ thuộc vào số lượng công nhân đông đảo”, ông nhấn mạnh.

Trước thực trạng này, Sở Nội vụ TP.HCM đang phối hợp với các tỉnh, thành để bổ sung nhân lực, đồng thời thông qua Trung tâm Dịch vụ việc làm TP.HCM kết nối lao động chất lượng cao từ địa phương khác đến làm việc. Song song, thành phố cũng đặt mục tiêu tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp để tạo thêm việc làm ổn định.

Một trong những giải pháp quan trọng là xây dựng hệ sinh thái đồng bộ cho người lao động và gia đình họ. Theo ông Tuyên, “muốn giữ chân lao động, ngoài việc làm, cần phải có chỗ ở, trường học, bệnh viện tốt để họ yên tâm gắn bó lâu dài”.

Tại phường Tam Bình, chính quyền địa phương cũng chủ động triển khai nhiều cách làm cụ thể. Ông Nguyễn Văn Khuôn cho biết, phường có lợi thế nằm gần các khu chế xuất và trường đại học, do đó có khả năng thu hút cả công nhân lẫn sinh viên.

Chính quyền đã vận động người dân cải tạo, nâng cấp phòng trọ, giảm giá thuê để giữ khách; đồng thời tuyên truyền để công nhân yên tâm sinh sống. Bên cạnh đó, phường còn khuyến khích chủ nhà trọ điều chỉnh công năng theo quy hoạch, như xây dựng bãi đỗ xe container hoặc kho chứa hàng, nhằm đáp ứng định hướng phát triển mới.

Đồng thời, UBND phường cũng kêu gọi, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kinh doanh để thu hút lao động. “Chúng tôi còn phối hợp với các đơn vị cung ứng việc làm, triển khai chính sách miễn phí cho hoạt động giới thiệu việc làm. Song song đó là vận động công nhân đăng ký tìm việc để sớm có công việc ổn định”, ông Khuôn nói.

Không chỉ doanh nghiệp, nhiều hộ dân cũng chịu ảnh hưởng trực tiếp khi lao động rời đi. Trên các tuyến đường quanh Khu công nghiệp Bình Chiểu, nhiều dãy trọ trước đây kín chỗ nay vắng vẻ, treo biển cho thuê dài ngày.

Có thể thấy, tình trạng người lao động rời TP.HCM không chỉ là câu chuyện nhất thời mà đã trở thành vấn đề mang tính cơ cấu. Nếu không có giải pháp căn cơ, thành phố sẽ đối mặt với nguy cơ hụt nguồn nhân lực trong tương lai.

Ở góc độ dài hạn, các chuyên gia lao động cho rằng TP.HCM cần có chính sách phát triển nhà ở xã hội, trường học, y tế cho công nhân, đồng thời nâng cao tay nghề và thu nhập để họ cảm thấy xứng đáng khi gắn bó với đô thị. Chỉ khi đó, dòng dịch chuyển lao động mới có thể chậm lại, và thành phố mới duy trì được vị thế là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước.

(Nguồn: giaoduc.edu.vn)

Link gốc: https://giaoduc.edu.vn/lao-dong-roi-tp-hcm-ngay-cang-nhieu-dau-la-nguyen-nhan/